“.exe” uzantılı bilgisayar dosyalarına çalıştırılabilir dosyalar veya EXE dosyaları denir. Bu tür bir dosya, yazılım uygulamalarını yüklemek veya çalıştırmak için kullanıldığı Windows işletim sisteminde en yaygın dosyalardan biridir. EXE dosyaları ayrıca küçük komut dosyalarını veya makroları paketleme ve dağıtma konusunda kullanışlıdır. Bunlar kullanıcının, çalışmanın boyutu sıkıştırılırken çalışmayı tek bir dosyaya indirgemesini sağlar. EXE dosyalarını Windows’ta çalıştırmak oldukça basit bir işlemdir ama Mac’te EXE dosyasını çalıştırmak biraz daha karmaşıktır. Ayrıca, EXE dosyasındaki dosyaları dışarı çıkartabilirsin.

Yöntem1

EXE Dosyalarını Çalıştırma (Windows)

1. 1Çalıştırmak için bir EXE dosyasına çift tıkla. EXE dosyaları, Windows’ta çalıştırılabilir dosyalardır ve programlar olarak çalıştırılmak üzere tasarlanmıştır. Herhangi bir EXE dosyasına çift tıkladığında dosya çalıştırılacaktır.
   • Eğer EXE dosyası İnternet’ten indirilmişse dosyayı çalıştırmak istediğini onaylaman istenecek. Bilinmeyen kaynaklardan gelen EXE dosyalarını çalıştırırken dikkatli ol çünkü virüs bu şekilde çok kolay bulaşabilir. Göndereni biliyor olsan bile, e-posta eki olarak indirilen bir EXE dosyasını asla açma.
   • EXE dosyaları, Windows’un eski bir sürümü için yapılmışsa düzgün çalışmayabilir. Dosyaya sağ tıklayıp “Özellikler” seçeneğini seçerek ve ardından Uyumluluk sekmesine tıklayarak uyumluluk ayarlarını değiştirmeyi deneyebilirsin. EXE dosyasını çalıştırmak istediğin Windows sürümünü ayarlayabilirsin ama bunun sorunu çözeceği garanti edilmez.
2. 2EXE dosyalarını çalıştıramazsan Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni aç. Bir EXE dosyasını çalıştırmayı denediğinde hata mesajı alıyorsan veya hiçbir şey olmuyorsa Windows kayıt defteri ayarlarıyla ilgili bir sorun olabilir. Kayıt defterini düzenlemek biraz zor görünebilir ama yalnızca birkaç dakikanı alacaktır.^[1]
   • Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni açmak için Windows tuşu + R tuşlarına bas ve regedit yaz.
3. 3HKEY_CLASSES_ROOT\.exe seçeneğine ilerle. Bu dizini açmak için soldaki gezinti ağacını kullan.
4. 4“(Varsayılan)” ögesine sağ tıkla ve “Değiştir” seçeneğini seç. Bunu yaptığında yeni bir pencere açılacaktır.
5. 5Ardından “Değer verisi” alanına .exefile yaz. Değişiklikleri kaydetmek için Tamam butonuna tıkla.
6. 6.HKEY_CLASSES_ROOT\exefile seçeneğine ilerle. Bu dizini açmak için soldaki gezinti ağacını kullan.
7. 7“(Varsayılan)” ögesine sağ tıkla ve “Değiştir” seçeneğini seç. Bunu yaptığında yeni bir pencere açılacaktır.
8. 8Ardından “Değer verisi” alanına "%1" %* yaz. Değişiklikleri kaydetmek için Tamam butonuna tıkla.
9. 9KEY_CLASSES_ROOT\exefile\shell\open seçeneğine ilerle. Bu dizini açmak için soldaki gezinti ağacını kullan.
10. 10“(Varsayılan)” ögesine sağ tıkla ve “Değiştir” seçeneğini seç. Bunu yaptığında yeni bir pencere açılacaktır.
11. 11Ardından “Değer verisi” alanına "%1" %* yaz. Değişiklikleri kaydetmek için Tamam butonuna tıkla.
12. 12Bilgisayarını yeniden başlat. Yukarıdaki üç ögeyi düzenledikten sonra Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni kapat ve bilgisayarını yeniden başlat. EXE dosyalarını tekrar açabiliyor olmalısın. En başta bu soruna neyin neden olduğunu bulmaya çalışman şiddetle tavsiye edilir. Bilgisayarına, gelecekte yine aynı soruna neden olabilecek bir virüs veya kötü amaçlı yazılım bulaşmış olabilir.

Yöntem2

EXE Dosyalarını Çalıştırma (OS X)

1. 1Süreci anla. EXE dosyaları OS X için tasarlanmadığından bunları çalıştırmak için özel yazılım kullanman gerekir. EXE dosyasına bir Windows “örtüsü” ekleyen ve çalışması için gereken Windows dosyalarına erişmesini sağlayan açık kaynaklı “wine” (açılımı: Wine Bir Emülatör Değildir) yardımcı programını yüklemelisin. Wine yardımcı programı her Windows EXE dosyasıyla çalışmaz. Ayrıca bazı programlar diğerlerinden daha iyi çalışır. Wine programını yüklemek için bir Windows diski gerekmez.
2. 2Mac App Store’dan Xcode uygulamasını indir ve yükle. Bu, yazılım kodunu derlemek için gerekli olan ücretsiz bir geliştirme aracıdır. Bunu doğrudan kullanmayacaksın ama EXE dosyalarını açmak için yükleyeceğin araçlar bu uygulamaya ihtiyaç duyar.
   • İndirme tamamlandıktan sonra Xcode’u başlat ve “Xcode” menüsünü tıkla. “Preferences” (Tercihler) seçeneğini seçip “Downloads” (İndirilenler) sekmesini tıkla. “Command Line Tools” (Komut Satırı Araçları) seçeneğinin yanındaki Install (Yükle) butonuna tıkla.
3. 3MacPorts’u indir ve yükle. Bu, Wine sürümünü oluşturmak için kullanacağın derleme işlemini kolaylaştıran ücretsiz bir yardımcı programdır. MacPorts’u macports.org/install.php adresinden indirebilirsin. Kullanmakta olduğun OS X sürümü için uygun bağlantıyı tıkla ve ardından MacPorts’u yüklemek için bilgisayarına indirilen .pkg dosyasını çift tıkla.
4. 4Terminal’i aç. MacPorts’un bazı ayarlarını yapmak için Terminal’i kullanman gerekecek. Terminal’i Yardımcı Programlar klasöründen açabilirsin.
5. 5Aşağıdaki komutu kopyalayıp yapıştır. Bu komutu Terminal penceresine yapıştır ve Return tuşuna bas: echo export PATH=/opt/local/bin:/opt/local/sbin:\$PATH$’\n’export MANPATH=/opt/local/man:\$MANPATH | sudo tee -a /etc/profile
6. 6Yönetici şifreni gir. Komut çalıştırılmadan önce senden yönetici şifreni girmen istenecek. Şifreyi yazarken hiçbir şey görmeyeceksin. Şifreyi yazdıktan sonra Return tuşuna bas. Şifre, yönetici hesabına bağlı değilse işlem başarısız olur.
7. 7Aşağıdaki komutu kopyalayıp yapıştır. Bu komut MacPorts’a sisteminin 64 bit olup olmadığını söyleyecek. Aşağıdaki komutu yapıştır ve Return tuşuna bas: if [ `sysctl -n hw.cpu64bit_capable` -eq 1 ] ; then echo “+universal” | sudo tee -a /opt/local/etc/macports/variants.conf; else echo “n/a”; fi
8. 8Xcode lisansını kabul etmek için komutu gir. Bu hızlı komut Xcode’a, lisans sözleşmesini kabul ettiğini söyleyerek kodu derlemeni sağlar. Bu komutu çalıştırdıktan sonra Terminal penceresini kapatıp yeniden aç:
   • sudo xcodebuild -license
9. 9Wine’ı yüklemek için komutu gir. Terminal penceresini yeniden açtıktan sonra Wine’ı kurmaya başlayabilirsin. Yönetici şifresi tekrar istenebilir. Yükleme işleminin tamamlanması biraz zaman alabilir. Terminal girişine geri döndüğünde yükleme işleminin bittiğini anlayacaksın:
   • sudo port install wine
10. 10EXE dosyasının konumuna git. EXE dosyasının, Mac’inde depolandığı konuma gitmek için cd komutunu kullan. Bunu Terminal’den yapman gerekecek.
11. 11EXE dosyasını çalıştırmak için Wine’ı kullan. Mevcut dizininde bulunan bir EXE dosyasını çalıştırmak için aşağıdaki komutu gir. dosyaAdı kısmını asıl dosyanın adıyla değiştir:
    • wine dosyaAdı.exe
12. 12Programı normalde kullandığın şekilde kullan. EXE dosyası tek başına bir programsa hemen kullanmaya başlayabilirsin. Bir programın kurulum dosyasıysa Windows’u kullanıyormuşsun gibi yükleme istemleri boyunca ilerleyebileceksin.
    • Her program Wine ile çalışmaz. Uyumlu programların tam listesi için appdb.winehq.org adresini ziyaret et.
13. 13Yüklenmiş olan programları aç. Bir programı yüklemek için EXE dosyası kullandıysan yüklü program dosyasını çalıştırmak için Wine’ı kullanman gerekir.
    • Wine programlarının kurulu olduğu Program Dosyaları dizinini açmak için cd ~/.wine/drive_c/Program\ Files/ yaz.
    • Yüklü programları görmek için ls yaz. Bir programın dizinini açmak için cd programAdı yaz. Programın dizinde bir boşluk varsa boşluktan önce \ eklemen gerekecek. Örneğin Microsoft Office, cd Microsoft\ Office şeklinde olacak.
    • EXE dosyasını bulmak için programın dizininde yine ls yaz.
    • Programı çalıştırmak için wine dosyaAdı.exe yaz.
14. 14Program .NET gerektiriyorsa Mono kütüphanelerini kur. .NET, birçok Windows programı için kullanılan bir yazılım kütüphanesidir ve Mono, Wine’ın kullanabileceği açık kaynaklı bir yedektir. Bunu yalnızca programlar .NET gerektiriyorsa yüklemen gerekir.^[2]
    • sudo port install winetricks yaz ve Return tuşuna bas.
    • Mono’yu kurmak için winetricks mono210 yaz ve Return tuşuna bas.

Yöntem3

EXE Dosyalarını Çıkarma

1. 17-Zip’i indirip yükle. 7-Zip, EXE dosyalarını ZIP veya RAR dosyası gibi bir arşiv şeklinde açabilen ücretsiz, açık kaynaklı bir arşiv programıdır. Bu, pek çok EXE dosyasında çalışacaktır ama hepsinde değil.
   • 7-Zip’i 7-zip.org adresinden indirebilirsin.
2. 2EXE dosyasına sağ tıkla ve “7-Zip” → “Arşivi aç” seçeneğini seç. Bunu yaptığında, EXE dosyası 7-Zip arşiv gezgininde açılacaktır. Bir dosyaya sağ tıkladığında 7-Zip seçeneği çıkmıyorsa 7-Zip’i Başlat menüsünden aç, ardından açmak istediğin EXE dosyasına göz at.
   • 7-Zip, tüm EXE dosyalarını açamaz. Bazı EXE dosyalarını açmaya çalışırken hata alabilirsin. WinRAR gibi farklı bir arşiv programı kullanmayı deneyebilirsin. Fakat dosya muhtemelen orijinal olarak derlendiğinden dosyayı açamazsın.
3. 3Çıkarmak istediğin dosyayı veya dosyaları ara. EXE dosyasını 7-Zip programında açtığında EXE dosyasında bulunan dosyalar ve klasörler gösterilecek. İçinde depolanan dosyaları görmek için klasörlere çift tıklayabilirsin. Ctrl tuşunu basılı tutup her bir dosyayı tıklayarak birden fazla dosya seçebilirsin.
4. 4Dosyaları seçtikten sonra “Extract” (Çıkar) butonuna tıkla. Senden EXE dosyası ile aynı konumda varsayılan bir konum seçmen istenecek.